Zarówno ceremoniał pogrzebowy, jak i miejsca pochówku w Cieszynie zmieniały się wielokrotnie. W zależności od stanu i pochodzenia mogły to być krypty grobowe w kościołach dla najzamożniejszych przedstawicieli miasta lub groby ziemne znajdujące się najczęściej na cmentarzach w okolicach kościołów albo w wielu przypadkach w bezpośrednim sąsiedztwie budynków mieszkalnych. Najstarsze miejsca grzebalne znajdowały się nieopodal rotundy na Górze Zamkowej wstępnie datowane na okres wczesnego średniowiecza oraz czas funkcjonowania kasztelanii cieszyńskiej, czyli ok. X-XIII. Oprócz tego w mieście istniały miejsca pochówku wokół kościoła św. Marii Magdaleny (obecnie Plac Teatralny), cmentarz epidemiczny pomiędzy kościołami o.o. Bonifratrów oraz św. Trójcy, ewangelicki, dwa cmentarze żydowskie itp.; brać zakonna i dobroczyńcy klasztorów chowani byli na cmentarzach przyklasztornych.  . ......Mimo takiej ilości nekropolii rozwój miasta pod koniec XIX wieku wymusił na władzach podjęcie decyzji o budowie cmentarza miejskiego o charakterze komunalnym, gdzie można chować zwłoki wszystkich beż względu na zamożność, status czy przynależność do wiary.

Zgodnie z obowiązującymi zasadami sanitarnymi wyznaczono teren położony na wzniesieniu poza miastem. W 1891 r. uruchomiony został cmentarz, na którego węższym boku usytuowano budynek bramny mający symbolizować bramy przejścia ze świata żywych do świata zmarłych. W centralnej części budowli umieszczono bramę przejazdową z kopułą zwieńczoną krzyżem, w której do II wojny światowej wisiał dzwon zniszczony podczas działań wojennych, a sygnalizujący nadejście orszaku pogrzebowego. Boczne ściany budynku bramnego zawierają symetrycznie dwie stiukowe płaskorzeźby przedstawiające złożenie do grobu i zmartwychwstanie Chrystusa, a pozostałe dekorują kompozycje z symboli chrześcijańskich w formie płaskorzeźb. Po prawej stronie, w charakterystycznym ganku, znajdują się kaplica oraz kostnica. Ciekawym elementem założenia cmentarnego jest panteon Alei Zasłużonych, który powstał w miejscu niezrealizowanej z powodu wybuchu I wojny światowej budowy kaplicy cmentarnej. Wybudowany w połowie lat 30. XX wieku wg projektu Alfreda Wiedermanna, w formie półkolistej kolumnady tworzącej siedem pól grobowych, stwarza wrażenie nastrojowej pergoli porośniętej dziką winoroślą. W sąsiedztwie, przy głównej alei, zlokalizowana jest stanowiąca jakoby przeciwwagę dla panteonu, popularnie nazywana Socjalistyczna Aleja Zasłużonych, postawiona w formie rozdzielonej ściany z pionowych płyt lastrykowych i płyt nagrobnych, symetrycznie ozdobiona odlewem przedstawiającym herb Cieszyna i napisem: „Zasłużonym miasto Cieszyn”. Na cmentarzu mieszczą się również groby zbiorowe sióstr zakonnych Boromeuszek i Elżbietanek, zakonników o.o. Bonifratrów, ponadto kwatera żołnierska z lat 1914-1939, mogiły internowanych w latach 1944-45 żołnierzy włoskich oraz wysoki grobowiec z piaskowca berneńskiego poświęcony 81 zamordowanym w latach 1944-45 na kirkucie żydowskim Polakom, Czechom i Włochowi.

Cmentarz ten, jako budowla zabytkowa, jest nekropolią ciekawą z architektonicznego punktu widzenia. Wiele grobowców w poszczególnych sektorach stanowi dzieła rzeźby nagrobnej. Znajdują się wśród nich perełki pochodzące z warsztatów znanych artystów, np. Josefa Scheuerera z Białej.