Bydgoszcz jest ważnym węzłem kolejowym, przez który przebiegają linie kolejowe łączące ją z innymi dużymi miastami Polski. Od czasu powstania kolei w mieście dużą grupę zawodową tworzyli kolejarze obsługujący węzeł.

Bydgoscy kolejarze wzięli aktywny udział w II wojnie światowej. Najpierw jako obrońcy miasta we wrześniu 1939 r., a później jako uczestnicy konspiracyjnych organizacji sabotujących funkcjonowanie niemieckiej komunikacji. Swoją walkę okupili stratami. Łącznie w okresie 1939-1945 zginęło 136 pracowników PKP.

W 1964 r. z okazji dwudziestolecia ludowej Polski odsłonięto przed budynkiem PKP przy ulicy Dworcowej pomnik poświęcony pomordowanym i poległym kolejarzom. Na kamiennym obelisku z dwoma mieczami grunwaldzkimi umieszczono tablicę z treścią: „W dwudziestolecie Polski Ludowej bohaterskim pracownikom PKP węzła bydgoskiego poległym w walce za wolność ojczyzny i pomordowanym przez okupanta w latach 1939-1945. Pracownicy PKP Węzła Bydgoskiego. Wrzesień 1964”.