Włoska willa pod polskim niebem

Renesansowa willa podmiejska została wzniesiona w 1534 r. dla wybitnego humanisty i sekretarza królewskiego Justa Ludwika Decjusza. Jej twórca wzorował się na willach budowanych w tym czasie na obrzeżach włoskich miast dla bogatych patrycjuszy. Największą ozdobą architektoniczną budynku jest loggia. Projektując ją, artysta nawiązał do krużganków zamku wawelskiego. Obok urządzono renesansowy ogród, w późniejszych wiekach przekomponowany na romantyczny, który warto zobaczyć. W XVI w. wokół Krakowa wzniesiono kilkanaście takich willi. Do naszych czasów dotrwała w niemal niezmienionej postaci tylko ta jedna, w Woli Justowskiej (ul. 28 Lipca 17 A).

Przebudowano ją ok. 1630 r. dla Stanisława Lubomirskiego, a w połowie XIX w. elewacjom i stiukowym dekoracjom wnętrz nadano neorenesansową formę. Obecnie, w historycznym kompleksie rezydencji działalność swą prowadzi powstałe w 1995 roku Stowarzyszenie Willa Decjusza. U podstaw wszelkich programów Stowarzyszenia leży nawiązująca do renesansowego wzorca idea spotkań przedstawicieli różnych dziedzin nauki i kultury, narodowości i obszarów zainteresowań, idea wymiany myśli, promująca pluralizm oraz tolerancję w życiu publicznym. W budynku mieści się również ekskluzywna restauracja.