Olej skalny, czarne złoto lub po prostu ropa naftowa – to nazwy surowca, który jest nieodłącznym elementem naszego życia. Już w starożytności zachwycali się nim w swoich dziełach Arystoteles, Herodot czy Tacyt. Każdy zna nazwiska George’a Bissela i Edwina Drake’a – twórców amerykańskiego przemysłu naftowego. Tymczasem mało kto wie, że faktycznych początków światowego przemysłu naftowego należy szukać w Polsce. Kto skonstruował pierwszą lampę naftową? Gdzie narodził się światowy przemysł naftowy? Gdzie do dnia dzisiejszego leży jego transgraniczny szlak? W Krośnie.
Krosno to miasto położone w województwie podkarpackim, w paśmie Beskidu Niskiego. Miasto znane jest z pięknych, górzystych terenów, turystycznych szlaków i szklanych wyrobów. Niewiele osób jednak wie, że Krosno jest też ściśle związane z narodzinami światowego przemysłu naftowego. Wszystko za sprawą Ignacego Łukasiewicza – polskiego konstruktora prototypu lampy naftowej i założyciela pierwszej na świecie kopalni ropy naftowej w Bóbrce koło Krosna. Ignacy Łukasiewicz był też współtwórcą Towarzystwa Zaliczkowego w Krośnie – odpowiednika dzisiejszej kasy spółdzielczej - w którym na co dzień prowadził interesy i działalność charytatywną. Po dzień dzisiejszy gmach funkcjonuje w mieście i przywołuje na myśl historyczne, związane z naftą wspomnienia.
Ignacy Łukasiewicz znacząco przyczynił się do rozwoju Krosna i okolic w II połowie XIX wieku i sprawił, że stało się ono ważnym miejscem na naftowej mapie świata. Nic więc dziwnego, że turyści i mieszkańcy mogą dziś podziwiać jego pomnik zlokalizowany w samym centrum miasta. Choć czasy, kiedy Krosno i okolice były prawdziwym naftowym El Dorado już dawno minęły, do dziś w niektórych miejscach miasta działają tzw. kiwony – charakterystyczne „koziołki”, służące do wydobycia ropy naftowej.
Turyści, którzy chcą zgłębić tajemnice przemysłu naftowego w regionie, mogą również udać się w podróż transgranicznym szlakiem naftowym, który łączy ze sobą miejsca związane z narodzinami i historią przemysłu naftowego. Na szlaku prowadzącym przez Jasło aż po Lwów zlokalizowanych jest wiele skansenów i muzeów, w których znajdują się ekspozycje poświęcone historii przemysłu naftowego oraz kopalnie, w których można znaleźć ocalałe urządzenia naftowe.
W Krośnie znajduje się również Muzeum Podkarpackie. Jego chlubą jest jedna z największych w Europie kolekcji lamp naftowych (licząca około 900 eksponatów) oraz pamiątki po Ignacym Łukasiewiczu.
Turyści, którzy nie lubią długich spacerów i stania w kolejkach do muzeów, mogą również odkryć rąbek naftowej tajemnicy, zatrzymując się w hotelu w Pałacu Polanka. Tam bowiem, według legendy, doszło do spotkania Ignacego Łukasiewicza z przedsiębiorcą Karolem Klobassą-Zrenickim i właścicielem dworu Tytusem Trzecieskim. Efektem spotkania było założenie pierwszej na świecie spółki naftowej. Goście zatrzymujący się w hotelu mogą więc podziwiać wiele motywów związanych z naftową tradycją.
Mieszkańcy Krosna mają powody do dumy i szczycą się swoim naftowym dorobkiem. Co roku w Krośnie organizowane jest wydarzenie „Świet(l)ne Miasto”, upamiętniające całość naftowego dziedzictwa. Impreza odbywa się 31 lipca, w dzień rocznicy zapalenia przez Ignacego Łukasiewicza pierwszej lampy naftowej. Tego dnia w 1853 roku w szpitalu we Lwowie odbyła się również pierwsza operacja przy sztucznym świetle.
W tegorocznej (2016 r. - przyp. red.) edycji „Świet(l)nego Miasta” – mającej charakter pikniku naukowego – będzie można zobaczyć urządzenia do wydobywania ropy, udać się na wędrówkę w głąb ziemi, poeksperymentować w Centrum Nauki Kopernik, spotkać się z robotem Lemo czy też wziąć udział w pokazach wesołych naukowców. Imprezie będą towarzyszyć również happening artystyczny – wspólne „rozświetlenie nocy”, który odbędzie się pod pomnikiem Ignacego Łukasiewicza, przy akompaniamencie Miejskiej Górniczej Orkiestry Dętej, koncerty „Autostopem z piosenkami Karin Stanek” oraz prezentacje astronomiczne i nocne obserwowanie nieba.