Dzisiejszy pierwotny budynek Sądu Rejonowego w Gliwicach został wybudowany na terenie ówczesnego placu targowego, na którym sprzedawano bydło. Był wznoszony etapami. I tak, główna część budowli została zbudowana w latach 1859-61. Wówczas był to budynek o dwóch kondygnacjach, niewątpliwie wyróżniający się swoją bryłą w krajobrazie ówczesnego miasta- ulokowany w okolicach dzisiejszej ul. Józefa Wieczorka. Zaprojektowano go w duchu panującego w II. połowie XIX wieku eklektyzmu.

Pod koniec XIX wieku zasięg jurysdykcyjny sądu obejmował 203 okoliczne miasta i miejscowości, czyli jakieś 205 tys. ludzi, stąd budynek nie spełniał już swej funkcji. Aby mógł obsłużyć taką ilość petentów z miasta i okolic, na przełomie lat 1879 i 1880 podjęto decyzję, żeby do korpusu głównego dobudować skrzydło, co znacznie poprawiło funkcjonowanie sądów. Wtedy na parterze ulokowano Sąd Rejonowy, zaś na pierwszym i drugim piętrze Sąd Ziemski i Prokuraturę. I pomimo dobudowania skrzydła do głównego korpusu sądu, ponownie budynek przestał pełnić należycie swą funkcję, m. in. z powodu rozwoju ówczesnej aglomeracji wschodniopruskiego Górnego Śląska.(dziś nazywanego ekonomicznie Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym). Wtedy to podjęto decyzję, by gmach wybudować od nowa. Do chwili obecnej stoi on przy ul. Powstańców Warszawy a z placu u zbiegu ulic Jasnogórskiej i Powstańców Warszawy...”celuje" do niego "czołg-pomnik”...ale to już inna historia... 

Do budowy monumentalnego gmachu nowego sądu przystąpiono w 1901 roku. Oba budynki sądów zostały połączone ze sobą, a na ich styku mieści się do czasów obecnych reprezentacyjna sala rozpraw. Bryła dawnego sądu wyróżniała się ponownie w zabudowie ówczesnego miasta nie tylko ze względu na imponującą wielkość, lecz również z uwagi na dekorację elewacji wykonaną z dwukolorowej cegły klinkierowej - kremowej i czerwonej - która z daleka jakby trochę “nawiązywała” do więziennego uniformu skazanych... 

Sama dekoracja budynku o trzech kondygnacjach jest skromna. Najbardziej akcentowane są elementy neorenesansowe, głównie dekoracje ceramiczne nawiązujące do motywów ze starożytności, m. in. rozety, czy gzymsy, a obok nich - zgodnie z wówczas obowiązującą ideą eklektyzmu-znajdują się fryzy arkadowe nawiązujące do epoki romańskiej.

Główne wejście zaakcentowane jest portykiem kolumnowym, zwieńczonym belkowaniem opartym na kolumnach korynckich. Budowla przeszła gruntowny remont i modernizację. Podobnie jak przed 100 laty działa w nim Sąd Rejonowy w Gliwicach, w którym do nowoczesnych archiwów znajdujących się w podziemiach zostały przeniesione zasoby Ksiąg Wieczystych. Mimo dostosowania budynku do współczesnych wymogów, zachował swe walory architektury z XIX wieku.