Kościół poreformacki św. Krzyża w Szamotułach został zbudowany w latach 1675-1682 w miejscu dawnego zamku Szamotulskich dla sprowadzonego do Szamotuł zakonu franciszkanów. Jest świątynią jednonawową z kolebkowym sklepieniem z lunetami, przykrytą dachem dwuspadowym. Obecnie pełni funkcję kościoła parafialnego. Twórcą rokokowego wyposażenia wnętrza jest wielkopolski rzeźbiarz Józef Eglauer. Uwagę zwraca znajdująca się po wschodniej stronie nawy ośmioboczna kaplica św. Antoniego oraz zdobiące czaszę kopuły malowidła Adama Swacha, przedstawiające sceny z życia św. Antoniego. (rusałka)