Obozy, zwane Polenlagerami, stanowiły sieć miejsc eksterminacji Polaków ze Śląska i Żywiecczyzny, ukierunkowanych przez okupanta na politykę germanizacyjną oraz przymusową pracę osadzonych. Tutaj kierowano wysiedlaną ludność lokalną, a w jej miejsce w ramach akcji kolonizacyjnej Heim ins Reich sprowadzano przesiedleńców niemieckich. Zaliczone zostały do obozów koncentracyjnych, w których osadzonych wyniszczano przymusową, ponad ludzkie możliwości pracą, przemocą, głodem i tragicznymi warunkami sanitarnymi.
W wyniku realizacji niemieckich planów przesiedleńczych, decyzją Himmlera z połowy 1942r., rozpoczęto tworzenie na Śląsku sieci 26 hitlerowskich obozów przesiedleńczych organizowanych w skonfiskowanych przez okupanta fabrykach, budynkach prywatnych, publicznych oraz rezydencjach o charakterze religijnym i świeckim. W połowie czerwca 1942r.,natychmiast po wejściu w życie „himmlerowskich zaleceń” , w raciborskiej wsi Pogrzebień (nazwa niemiecka Pogrzebin) powstał hitlerowski obóz przesiedleńczy mieszczący się w strukturach kierowanych przez niemiecki Główny Urząd Kolonizacyjny dla Niemców, oficjalnej agencji partii nazistowskiej. Do zadań tej instytucji należała realizacja w ramach doktryny tzw. Lebensraumu - poszerzania niemieckiej przestrzeni życiowej niemieckich planów germanizacyjnych.
Obóz usytuowano w pałacu i parku pałacowym rodziny von Baildonów w Pogrzebieniu, który od 1930r. znajdował się w rękach Salezjanów. Mieściło się tu Małe Seminarium Duchowne, kształcące i przygotowujące do życia zakonnego i stanu kapłańskiego młodzież w wieku 14-18 lat. Zgodnie z nadesłanymi zaleceniami Reichsführera – SS, komendantura i personel wywodził się ze ściśle wcielających w życie polecenia „szefa” członków SS. Zgodnie z pierwotnymi założeniami, w obozie przebywali reemigranci niemieccy z Besarabii (tereny Mołdawii i Ukrainy) i Bukowiny (Ukrainy i Rumunii) przesiedleni w ramach akcji Heim ins Reich.
W sierpniu 1943r., po wybudowaniu „odpowiedniego” ogrodzenia z drutu kolczastego, obóz przekształcono w Polenlager 82, w którym znajdował się jedyny tzw. Kinderlager, przeznaczony dla dzieci odebranych rodzicom wysłanym do obozów koncentracyjnych. Umieszczono tu około 200 dzieci w wieku do 16 lat oraz 12 niemowląt odebranych rodzicom aresztowanym przez okupanta w ramach przeprowadzonej wśród ludności Zagłębia akcji „Oderberg”. „Kinderlager” zlikwidowano w październiku 1943r., a dzieci przeniesiono do podobnych miejsc w Lyskach, Gorzycach, Żorach i Poddębicach, ponieważ powstała potrzeba jego wykorzystania do przyjęcia osadników niemieckich z terenów wschodnich.
Obóz podzielono na dwie części , w jednej umieszczono osadników, a w drugiej – odgrodzonej kaplicy klasztornej - więziono Polaków. Trudno określić skalę ludobójstwa w Polenlager 82, ale wiadomo, że panował tu głód, brakowało wody, z czym wiązał się brud i „wybuchające” systematycznie epidemie chorób zakaźnych, dziesiątkujących osadzonych. Na miejscowym cmentarzu znajduje się 27 mogił pojedynczych i zbiorowych z tego czasu oraz 16 mogił, pochodzących z roku 1944, w których pochowano dzieci.
Aby upamiętnić ten tragiczny epizod miejscowości, mieszkańcy i władze miasta, ufundowały obelisk, który postawiono za ogrodzeniem Pałacu von Baildonów, obecnie-Domu Zakonnego Salezjan, który przypomina i jest symbolem hołdu ofiarom Polenlageru.