Teren cmentarza, pomnika i historycznej działalności partyzantów leży na obszarze rozległych Lasów Janowskich. Cmentarz i pomnik są położone tam, gdzie rozegrała się największa bitwa partyzancka na ziemiach polskich. Po stronie polsko-radzieckiej uczestniczyły oddziały Armii Krajowej, Armii Ludowej i oddziały radzieckie. Łącznie około trzech tysięcy partyzantów uzbrojonych głównie w broń maszynową, automatyczną oraz moździerze i rusznice przeciwpancerne. Po stronie niemieckiej walczyły trzy dywizje piechoty, policja, żandarmeria - wspierane przez artylerię - i lotnictwo. Łącznie siły te liczyły ponad trzydzieści tysięcy żołnierzy. Bitwa rozpoczęła się rano 14 czerwca 1944 r. i trwała cały dzień. Początkowo Niemcy przełamali obronę partyzantów, jednak dzięki brawurowemu kontratakowi pozycje zostały odzyskane. W ciągu całego dnia odparto kilkadziesiąt ataków i utrzymano pozycje obronne. W nocy z 14 na 15 czerwca zgrupowanie partyzanckie wraz z rannymi i taborem wyszło niepostrzeżenie z okrążenia w kierunku południowym, staczając w rejonie wsi Szewce, Szeliga, Sól i Budziarze kilka potyczek z niemieckimi oddziałami tyłowymi. W bitwie nad Branwią zginęło ok. 120 partyzantów, a losu około 20 nie udało się ustalić, 104 zostało rannych. Straty niemieckie to ponad 500 zabitych żołnierzy, lecz strat doznała także policja i żandarmeria. Bitwa ta była rozegrana podczas niemieckiej operacji „Sturmwind”, która miała na celu zlikwidowanie oddziałów partyzanckich w Lasach Janowskich, które były bardzo uciążliwe dla Niemców. Operacja „Sturmwind” zakończyła się fiaskiem dla Niemców. Obecnie miejsce, gdzie się odbyła, znajduje się w granicach rezerwatu „Lasy Janowskie”. W 1974 r. odsłonięto tu pomnik autorstwa Bronisława Chromego poświęcony partyzantom. Z tyłu pomnika znajduje się cmentarz partyzancki, zaś w obrębie pola bitwy pojedyncze groby, z których w latach 50. ekshumowano i przeniesiono na cmentarz ciała poległych partyzantów. Na szczycie Wzgórza Porytowego, które było centralnym punktem obrony i gdzie jeszcze dziś można dostrzec ślady stanowisk bojowych i lejów po pociskach, mieści się drugi pomnik, który dawniej stał w pobliżu partyzanckiego cmentarza.