Obecny ratusz zastąpił wcześniej istniejący "kupus" na Starym Rynku. Budynek ratusza jest atrakcją turystyczną, bo uchodzi za jeden z najciekawszych obiektów architektury klasycystycznej w Polsce. Jest on obok łowickiej katedry i budynku muzeum najbardziej rozpoznawalnym gmachem w mieście. Ratusz wzniesiono w 1828 r. wg projektu Bonifacego Witkowskiego.

Jest to budynek na planie prostokąta, dwukondygnacyjny z charakterystyczna wieżą, na której znajduje się zegar wybijający miejskie kuranty - atrakcja dla dzieci. Na piętrze znajduje się sala radziecka, miejsce posiedzeń Rady Miejskiej. Salę ozdobiono pięknymi malowidłami przedstawiającymi 36 herbów dawnych województw i ziem Królestwa Polskiego oraz portrety: Henryka Sienkiewicza, Tadeusza Kościuszki, króla Kazimierza Wielkiego, arcybiskupa Jana Łaskiego i Stanisława Staszica autorstwa Józefa Lamparskiego z Warszawy (1918 r.)

Staromiejski ratusz był wielokrotnie remontowany w XIX i XX w. W okresie międzywojennym mieściły się w nim biura magistrackie oraz ambulatoria, stacja opieki nad matką i dzieckiem, biblioteka z czytelnią i mieszkania służbowe. W elewację ratusza z czasem zostały wmurowane tablice upamiętniające znaczące dla miasta wydarzenia, m.in.: zamordowanie 5808 mieszkańców Łowicza przez Niemców w latach 1939-1945, 13 Polaków rozstrzelanych na jego dziedzińcu w 1939 r. oraz lustrację 9. Regimentu Pieszego przez Tadeusza Kościuszkę. W 180. rocznicę powstania ratusza w Łowiczu, jego widok został utrwalony na okolicznościowej monecie o nominale 2 zł.

Autor: Zdzisław Kryściak