Zespół klasztoru Cystersów (XIII w., przebudowany XV, XVIII w.).

Tutaj w Jędrzejowie znajduje się najstarsze opactwo cysterskie w Polsce. Janik Jaksa z Gryfitów, arcybiskup gnieźnieński z bratem Klemensem w roku 1140 ufundowali opactwo na własnych gruntach, do którego zaprosili zakonników z francuskiego Morimondu. W podziemiach obecnego klasztoru zachowały się fragmenty kamiennej romańskiej budowli.

Pierwszy kościół konsekrowany był przez krakowskiego biskupa Maura (pochowany w krypcie Leonarda na Wawelu). Mnisi, którzy tutaj osiedli dokonali znacznego rozwoju gospodarczego i kulturalnego tej dawnej wsi Brzeźnica. W roku 1210 nowy kościół konsekrował bp Wincenty Kadłubek a w 1271 roku książę Bolesław Wstydliwy nadał miejscowości prawa miejskie.

Jak wiele innych miejsc w Polsce tak i tutejszy klasztor ucierpiał i podupadł w wyniku potopu szwedzkiego. Następne lata również nie sprzyjały rozwojowi aż wreszcie car Aleksander I dokonał kasaty zakonu. W klasztornych murach utworzono rosyjskie męskie seminarium nauczycielskie. Cystersi do swojego klasztoru powrócili dopiero po II wojnie światowej, rangę opactwa uzyskali w roku 1989.