Pierwszy człon nazwy miasto zawdzięcza swemu założycielowi Piotrowi Duninowi, zwanemu Włostowicem. Drugi został nadany w czasach nowożytnych. Nieprzypadkowo, bowiem przez 214 lat od 1578 r. w Piotrkowie miał siedzibę Trybunał Koronny - sąd najwyższy dla Wielkopolski, Mazowsza i Prus Królewskich.

Dzisiejszy Piotrków prawdopodobnie ze względu na niepowtarzalny klimat stał się ulubionym planem zdjęć dla wielu znakomitych reżyserów. Tutaj m.in. kręcił sceny do Pana Tadeusza Andrzej Wajda, do Przedwiośnia Filip Bajon, do Vabank Juliusz Machulski. Uliczek Piotrkowa możemy również szukać w filmach Przeprowadzki Leszka Wosiewicza, Uprowadzenie Agaty Marka Piwowskiego, a także w Syzyfowych pracach Pawła Komorowskiego. W Piotrkowie na planie filmu Petera Kassovitza Jakub kłamca gościł sam Robin Williams.

Miasto ma liczne zabytki; najbardziej znanym jest renesansowa wieża mieszkalna - zamek sejmowy Zygmunta Starego. Innym piotrkowskim zabytkiem jest gotycki zamek Bykowskich, z manierystycznymi kamiennymi portalami i nietypową wieżą bramną.

W 1870 r. przy drodze z Piotrkowa do Byków (obecnie w granicach miasta) na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku znaleziono czaszkę przebitą ogromnym gwoździem. Do dziś uchodzi ona za najbardziej wymowny i dramatyczny przykład dawnych praktyk antywampirycznych.