W średniowieczu Warta pod Mstowem oddzielała ziemię sieradzką od krakowskiej. Stanowiła także granicę diecezji gnieźnieńskiej i krakowskiej. Na początku XIII w. na lewym brzegu rzeki, na ziemiach należących do arcybiskupa z Gniezna wybudowano zespół klasztorny kanoników regularnych. Stanął on na pagórku, ponad Mstowem położonym na przeciwległym, "krakowskim" brzegu. W niespokojnym czasie bratobójczych walk i tatarskich najazdów założenie obwarowano. Fortyfikacje były stale modyfikowane. W XVI w. wzniesiono kolejne, nie oparły się jednak artylerii wojsk szwedzkich w dobie potopu. Najeźdźcy puścili z dymem miasto i opactwo.

Zrujnowane fortyfikacje zrekonstruowano na przełomie lat 20. i 30. ubiegłego stulecia. Są bardzo rzadkim i najlepiej zachowanym w Polsce przykładem umocnień klasztornych z XVI w. Mur obronny z dziewięcioma basztami otacza klasztor i kościół pw. Wniebowzięcia NMP. Świątynię odbudowano w latach 1718-1742. Wysoko na gzymsie, pod samym okapem kościół obiegają napisy, które przed laty umieszczono zapewne po to, by wzmóc poczucie bojaźni bożej u tutejszych parafian. Są to filozoficzne sentencje, fragmenty ewangelii i psalmów. Przy wejściu znajduje się tablica z mądrą maksymą św. Ignacego: "Tak postępuj człowiecze, byś się żyć nie wstydził i umierać nie bał".