Pamiątki odległej przeszłości

Zbudowany w 1476 r. z fundacji Jana Długosza (stąd nazwa), stanowi znakomicie zachowany przykład gotyckiego domu mieszkalnego. Nad południowym wejściem znajduje się kamienna tablica erekcyjna z herbem Wieniawa, napisem i datą 1476 r. Ceglany, dwukondygnacyjny budynek z wysokimi szczytami i dwuspadowym dachem przeznaczony był dla wikariuszy katedry. Dom remontowano w 1685 r., a restaurowano w XIX i XX w. Obecnie mieści się w nim Muzeum Diecezjalne.

W historycznych murach zgromadzono bardzo ciekawą kolekcję dzieł sztuki i zabytków rzemiosła. Najcenniejsze eksponaty muzeum to romańska rzeźba Matki Bożej Tronującej z Goźlic, gotycki obraz Trzy Święte Dziewice z XV w. i obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem i św. Katarzyną z 1518 r., autorstwa słynnego Łukasza Cranacha. Oprócz tych poważnych dzieł w muzeum znajduje się nietypowy zabytek - rękawiczki królowej Jadwigi. Eksponat szczególny, liczący ponad 600 lat, jak rzadko który pobudza historyczną wyobraźnię i przybliża osobę królowej.

Podobnie przejmującą pamiątkę z zamierzchłych czasów można zobaczyć w kościele św. Jakuba. Jego mury jako jedyne przetrwały tatarski najazd i zniszczenie całego Sandomierza. W 1260 r. Tatarzy po krótkim oblężeniu zdobyli miasto i wymordowali jego mieszkańców. Męczeńską śmierć poniosło wtedy także 49 dominikanów od św. Jakuba. Na początku lat 60. XX w. w trakcie prac archeologicznych odkryto ludzkie szczątki pod posadzką klasztornego wirydarza. Uważa się, że są to szczątki zamordowanych ponad 700 lat temu zakonników. Dowodzą tego wyniki analiz wieku znalezionych kości oraz ślady nacięć zadanych np. szablą. Wśród szczątków napotkano także groty strzał identycznych z używanymi w owym czasie przez Tatarów. Poruszające świadectwa mordu sprzed wielu stuleci eksponowane są w oszklonej gablocie stojącej w północnej nawie kościoła.