Średniowieczne warowne zamki dawały schronienie wyłącznie ich właścicielom. Mieszkańcy wsi w czasie najazdu wroga byli zwykle bezbronni. Dlatego też dość często właściciele dóbr lub sami mieszkańcy bogatszych wsi wznosili warowne świątynie. Najbardziej znanym w Europie Środkowej obszarem występowania takich średniowiecznych kościołów obronnych jest Siedmiogród. Zachowało się tam kilkadziesiąt warownych świątyń zbudowanych przez osadników niemieckich.

Łudząco podobny do saskich kościołów jest zespół obronny w Starym Wielisławiu. Gotycki kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej powstał w połowie XIV w. Otoczono go wysokim murem obronnym z otworami strzelniczymi. Od wewnątrz znajdowała się drewniana galeria dla obrońców, nakryta dachem. Z wieżą bramną sąsiaduje budynek spichlerza, w którym przechowywano zapasy na wypadek oblężenia. Mur obronny wzmacniają niewielkie baszty. Dziś strzelnice są zamurowane, a w basztach urządzono kaplice, ale cały zespół jest świetnie zachowany i stanowi unikalny kościelny zespół warowny, który jest wielką atrakcją.