Swoją nazwę miasto wzięło od słowa „tor”, dawniej oznaczającego drogę. Prastare osiedle położone nad Wisłą, na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych, już w 1233 roku otrzymało prawa miejskie. O rozwoju Torunia decydował handel, zyski kupców sięgały nawet 700 %. O roli jaką w Toruniu odegrało kupiectwo, świadczą też szersze ulice biegnące od rynku do Wisły, na których skupiał się handel.

Ratusz jest ozdobą rynku. W 1393 roku wielki mistrz krzyżacki Konrad Wallenrod wydał przywilej na budowę nowego ratusza, zachowanego do dziś. Powstawał on stopniowo: najpierw zbudowano dom kupiecki, później dostawiono do niego ławy chlebowe i wieżę, wreszcie stanął główny gmach oraz budynek wagi, wzniesiono salę rozpraw sadowych. Budowniczym był nieznany z nazwiska architekt Andrzej, zapewne Polak, gdyż wg dokumentów „do robót nie używał niemieckich czeladników”. Na początku XVII w. za rządów burmistrza Henryka Strobanta nadbudowano jedno piętro wg projektu gdańskiego architekta Antoniego van Obbergena. Jego wieża symbolizowała rok, cztery wieżyczki narożne – pory roku, 12 wielkich sal – miesiące, a 365 okien – dni roku. A co z rokiem przestępnym – zapyta ktoś? Otóż, gdy nastawał, wykuwano dodatkowe okno, które zamurowywano, gdy ów rok się skończył.

W 1703 roku wielki pożar zniszczył ratusz wraz z wyposażeniem, jednak wkrótce odbudowano go i odtąd pozostaje on najbardziej reprezentacyjną budowlą Torunia. Po II wojnie światowej toruński ratusz stał się muzeum, z wyjątkiem piwnic, w których od średniowiecza mieściły się piwiarnie i winiarnie i tak pozostało do dziś.