Umowne miejsce spotkań mieszkańców i turystów, oś łącząca cztery ulice miasta, centralne miejsce miasta z historią i klimatem… to Plac Wolności.

Jego historia zaczęła się w roku 1823, kiedy to tworzono nową osadę sukienniczą nazywaną Nowym Miastem. Do tego czasu miejscem uważanym za centrum Łodzi był plac, który z czasem nazwano Starym Rynkiem. Rynek Nowego Miasta wytyczono na planie ośmioboku, przez jego środek krzyżowały się dwa trakty: piotrkowski (biegnący z północy na południe) oraz ul. Średniej (dziś ul. Pomorska i Legionów; biegnący ze wschodu na zachód). Na samym zaś placu odbywał się handel.

W roku 1827 przy rynku wzniesiono dwa murowane, reprezentacyjne na ówczesne lata budynki: Ratusz Miejski oraz kościół ewangelicko-augsburski Św. Trójcy (pierwotnie jego bryła nawiązywała wyglądem do ratusza). Obydwa projekty budynków tworzących bez mała „Bramę Miasta” nakreślił Bonifacy Witkowski.

Po przeciwległej stronie placu, Jan Adamowski wybudował pierwszy drewniany dom pełniący funkcję zajazdu. Dziś w tym miejscu stoi kamienica „Pod Lwem” . Z czasem plac został zabudowany dookoła budynkami, które w większości przetrwały do dziś. Z chwilą uruchomienia w 1898 r. sieci tramwajowej (Łódź była pierwszym miastem na terenie zaboru rosyjskiego i dziesiątym na obszarze Cesarstwa Rosyjskiego w którym uruchomiono elektryczną komunikację tramwajową. W Łodzi nigdy nie było tramwajów konnych) jedna z jej linii przebiegała przez Nowy Rynek.

W listopadzie 1919 r. na okoliczność rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę, Nowy Rynek przemianowano na Plac Wolności. W roku 1926 pod placem wybudowano zbiornik na wodę nazywany „Dętką” . Cztery lata później tj. w roku 1930, w centralnym miejscu placu stanął pomnik Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej w czasie insurekcji kościuszkowskiej, generała lejtnanta wojska Rzeczypospolitej Obojga Narodów Andrzeja Tadeusza Bonawentury Kościuszko herbu Roch III, który dumnie spogląda po dziś dzień na miasto.

Warto wiedzieć: Do 1946 r. na Placu Wolności znajdował się niewielki cmentarz na którym pochowani byli żołnierze Armii Radzieckiej, polegli podczas wyzwalania miasta. Po ekshumacji ich szczątki przeniesiono pod Pomnik Wdzięczności w Parku Poniatowskiego  . Pomnik (drugi w tym miejscu) został rozebrany na początku lat 90. XX w. i w ostateczności prochy żołnierzy spoczęły na cmentarzu, który znajduje się w parku.

Informacja: W 2024 r. zakończyła się rewitalizacja placu Wolności, która to była jedną z najważniejszych inwestycji w Łodzi.