Kościół św. Jakuba Starszego (1689-1724, odbudowany po pożarze 1887). Wieś Butryny założono w 1412 roku, w najbardziej polskiej części Warmii. Dlatego od zawsze wieś ta słynęła jako ośrodek polskości. Podczas wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521 wieś została częściowo zniszczona. Pierwszy kościół był konstrukcji drewnianej, spłonął w 1682 r. W roku 1689 roku rozpoczęto budowę murowanej światyni, wówczas w stylu barokowym. Konsekracji nowego kościoła dokonano w 1724 r. Niestety w w latach 1887-1888 dokonano kolejnej odbudowy, powodem był ponownie pożar który strawił kościół w 1886 r. Nadano mu wówczas styl neogotycki z wykorzystaniem starych murów.

Kościół jest budowlą salową na rzucie prostokąta z szerokim, płaskim ryzalitem w elewacji wschodniej. Ołtarz główny ma styl barokowy i pochodzi z 1681 r. W bocznym ołtarzu znajduje się obraz z XVII w. przedstawiający św. Antoniego z Dzieciątkiem w srebrnych sukienkach. Obecny krztałt kościoła uzyskano dopiero w 1934 r., kiedy to ukończono budowę kościelnej wieży. Kościół w Butrynach, jak wiele kościołów w czasach panowania Prus Wschodnich, był miejscem pracy znanych nazwisk związanych z Warmią. W 1883 r. swoje pierwsze kapłańskie kroki stawiał tutaj ks. Walenty Barczewski; wybitny Warmiak, działacz narodowy i żarliwy obrońca praw polskich katolików w Prusach Wschodnich.

Długoletnim proboszczem tej parafii (1904 - 1933) był ks. Wacław Osiński; redaktor czasopisma "Warmiak", wiceprezes polskiej Rady Ludowej na Warmii i działacz polonijny w Rzeszy Niemieckiej. Należy nadmienić jeszcze jeden historyczny fakt, że w tym kościele witano każdego nowego biskupa Warmii podczas ich wjazdu do diecezji. Nowo mianowani biskupi przyjeżdżali wówczas starym traktem warszawskim biegnącym przez pobliskie Bałdy. Warta obejżenia jest również warmińska, murowana kapliczka klasycystyczna z drugiej połowy XVIII w. znajdująca sie tuż przy kościele. Obecny proboszcz stara sie otworzyć tutaj regionalne i sakralne muzeum, sam dając zaczątek kolekcji wspaniałym zbiorem młynków do kawy.