Wieś Mortęgi, położona kilka kilometrów od Lubawy, była od początku XV w. jedną z posiadłości rodu Mortęskich, którego najwybitniejszą przedstawicielką była Służebnica Boża Magdalena Mortęska, ksieni klasztoru benedyktynek w Chełmnie.
Magdalena Mortęska urodziła się w 1554 r. w Pokrzywnie niedaleko Grudziądza, w bogatej rodzinie szlacheckiej z Prus, spokrewnionej m.in. z rodem Kostków, w tym z późniejszym świętym Stanisławem Kostką, a także z Anną Jagiellonką oraz z rodem Sapiehów. Jej ojciec Melchior Mortęski sprawował urząd starosty pokrzywieńskiego i podkomorzego ziemi chełmińskiej. Dziewczyna w dzieciństwie straciła jedno oko.
Magdalena Mortęska już jako nastolatka złożyła śluby czystości i postanowiła w przyszłości wstąpić do zakonu benedyktynek w Chełmnie. Plany te nie spodobały się zdecydowanie ojcu dziewczyny, który wysłał ją wówczas do rodzinnego majątku w Mortęgach. Matka Magdaleny już wtedy nie żyła i opiekę nad nią od tej pory sprawowała ciotka. Magdalena pozostawała tam przez kilka lat pod ścisłym nadzorem, nie mogła uczyć się czytać ani pisać – ojciec sądził zapewne, że ta niepiśmienność i brak wykształcenia będzie przeszkodą w jej planach. Nie docenił jednak determinacji dziewczyny, która sama nauczyła się czytać i pisać i nie zrezygnowała wcale ze swoich marzeń. W końcu udało jej się przełamać opór ojca i zamieszkała w chełmińskim klasztorze, zaś w 1569 r. złożyła tam śluby wieczyste. Tydzień po tym wydarzeniu 25-letnia Magdalena Mortęska została przełożoną klasztoru. Tak szybkie tempo spowodowane było fatalną sytuacją klasztoru w Chełmnie. Na skutek reformacji konwent popadł w ruinę; na miejscu były tylko trzy zakonnice, w tym żadnej benedyktynki.
Nowa ksieni była osobą energiczną, zdeterminowaną, a ponadto bardzo dobrą organizatorką. Była samoukiem, ale doskonale poznała Biblię, znała się na literaturze, malarstwie i muzyce. W klasztorze szybko zaprowadziła reformy, odnawiając jego życie duchowe i materialne. W oparciu o zreformowaną regułę św. Benedykta, wprowadziła, obok kontemplacji, również nauczanie mniszek. Dziewczęta musiały się m.in. uczyć czytać i pisać po polsku i po łacinie. Jej zasługą był rozwój szkół dla dziewcząt ze średniozamożnych rodzin szlacheckich i mieszczańskich, prowadzonych przez benedyktynki.
W ciągu kilku lat udało jej się odnowić klasztory w Chełmnie i w Toruniu, później zaś odnowiła bądź założyła jeszcze ponad 20 klasztorów, m.in. w Żarnowcu, Nieświeżu, Bysławku, Lwowie, Poznaniu, Sandomierzu, Drohiczynie, Łomży, Wilnie, Kownie, Orszy, Sierpcu i Grudziądzu. Rozwój jej dzieła zahamowała dopiero wojna ze Szwecją w latach 16260-1629.
Magdalena Mortęska zmarła w opinii świętości 15 lutego 1631 r. Została pochowana w klasztornym kościele w Chełmnie. Jej kult rozpoczął się już po jej śmierci, jednak dwukrotne próby beatyfikacji zakończyły się niepowodzeniem, wskutek wojen szwedzkich, a później kasaty zakonu w czasie rozbiorów. Dopiero w 2016 roku udało się rozpocząć oficjalny proces beatyfikacyjny.