Obracając się w kręgu zabytków małej architektury sakralnej na Warmii natrafimy na temat przydrożnych figur na cokołach i kolumnach, współcześnie niestety są to nieliczne przykłady tej grupy. Większość z ogólnej liczby zachowanych obiektów ma charakter Maryjny; można to bardzo łatwo wytłumaczyć faktem, że w roku 1854 papież Pius IX ogłosił dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Marii Panny. Aksjomat ten spowodował znaczny wzrost adoracji Maryjnej w 2 połowie XIX w. Gloryfikacja objawiła się nie tylko w formie modlitewnej, ale także w rosnącej liczbie wystawianych kapliczek i obiektów im podobnych. W owym czasie Warmia była ewenementem pod tym względem, stało się to za przyczyną objawienia gietrzwałdzkiego, mającego miejsce w roku 1877. Kolumna Maryjna w Orzechowie to właśnie chyba taki przykład odnoszący się do przesłania tamtych czasów, zarówno pod kątem religijnym jak i architektonicznym.

Figura ustawiona jest w samym centrum wsi, u podnóża kościoła, powyżej głównej drogi. Na składającym się z trzech zmniejszających się stopni cokole ustawiono prostopadłościenny postument, zwieńczono go figurą Maryi Panny w typie Immaculata. Nad figurą, na metalowych prętach przymocowanych do znajdującego się za nią drzewa, zawieszony jest wygięty półokrągło i zakończony od frontu ząbkowaniem metalowy daszek. Ustawiona frontalnie figura przedstawia Marię bez Dzieciątka, Maria depcze węża otaczającego kulę ziemską – symbol grzechu pierworodnego. Ikonografia ta symbolizuje niepokalane poczęcie czym nawiązuje do wezwania kościoła znajdującego się w pobliżu, jest to zarazem typ przedstawiania Marii jako Niewiasty Apokaliptycznej opisywanej w wizji Świętego Jana. Pomimo niełatwego dostępu to figury jej stan zachowania jest dobry, dodatkowy urok tworzą często składane wokół niej kwiaty.