Stara Brama Lubelska była jedną z trzech - obok Bramy Lwowskiej i Szczebrzeskiej - prowadzących do Zamościa. Była to również brama najstarsza, bowiem jej budowę zakończono w roku 1599, choć w formie prostego przejazdu usytuowanego między bastionami nr IV i V funkcjonowała już od roku 1587. W rok później Jan Zamoyski przez tę bramę przeprowadził wziętego do niewoli w bitwie pod Byczyną austriackiego arcyksięcia Maksymiliana, pretendenta do polskiego tronu.

Brama ta niemal od początku swojego istnienia była zamurowana - prawdopodobnie, aby nie osłabiać walorów obronnych twierdzy. Korzystano wówczas z Bramy Lwowskiej i Szczebrzeskiej. Otwarto ją ponownie pod koniec XVIII wieku i czynna była do lat dwudziestych wieku XIX, kiedy to wybudowano między bastionami nr V i VI Nową Bramę Lubelską. W starej bramie urządzono więzienne kazamaty, które istniały aż do likwidacji fortecy zamojskiej w roku 1866 i częściowego zburzenia bramy.

Pierwotny wygląd Stara Brama Lubelska odzyskała w latach 1977-1980, a po remoncie w latach 2007-2009 mieszczą się w niej galeria i restauracja. Frontową, czyli północną elewację bramy wieńczy manierystyczny szczyt z płaskorzeźbą personifikacji Polonii, pod którą umieszczono łacińską inskrypcję autorstwa hetmana Jana Zamoyskiego.