Kolejna gmina (po Karniewie w powiecie makowskim oraz Gzach w powiecie pułtuskim), którą chciałbym przedstawić, ma swoją "stolicę" w miejscowości znanej chyba (?) wszystkim osobom, które interesują miejsca w Polsce warte zwiedzenia. Krasne, gniazdo rodowe wygasłego rodu Krasińskich herbu Ślepowron, to przede wszystkim XVI-wieczny kościół zwany przez mazowieckich regionalistów architektoniczną perełką, piękny park z dwoma stawami w kształcie liter DK (Dobra Krasińskich) i słynną aleją grabową oraz znana na całym świecie stadnina koni wraz z zabudowaniami, m.in. ceglaną w kształcie zameczku ochronką. Do niedawna, tzn. do momentu wprowadzenia nowego podziału administracyjnego w województwie ciechanowskim, obecnie w województwie mazowieckim powiecie przasnyskim.
Z innych miejscowości w tejże gminie warto wymienić: Zieloną z jej dwoma odległymi od siebie o kilkadziesiąt metrów kościołami (starym drewnianym i nowym murowanym); Pęczki-Kozłowo z drewnianym na kamiennej podmurówce dworem; Milewo-Szwejki z przebudowanym na szkołę dworem oraz pozostałości majątków w Żbikach (ruina dworu plus folwark) i Dębowej Karczmie (zabudowania folwarczne z niebagatelnych rozmiarów - zaniedbanym niestety, jak to często bywa - parkiem podworskim). W Żbikach możemy znaleźć także głaz z wmurowaną w jego lico płytą z napisem: "Cmentarz żołnierzy niemieckich 1914-1918 Żbiki gm Krasne", po jego obu stronach pozostawiono dwa symboliczne nagrobki.
Udało mi się dotrzeć do stu kilku świątków przydrożnych. Prym wiodą oczywiście przydrożne krzyże z najstarszym i - moim skromnym zdaniem - najpiękniejszym, stojącym na cmentarzu parafialnym w Krasnem, żeliwnym, różanym krzyżem z połowy XIX w. Na jego postumencie można wyczytać: "Na chwałę Bogu dla ubłagania od cholery parafianie Krasińscy w roku 1849". Wśród kilkudziesięciu innych na baczniejszą uwagę zasługują: z 1881 r. we wsi Szlasy-Leszcze; z 1883 w Filipach; dwa z 1885 w Dobkach i Milewie-Ruszczynach; dwa z 1898 w Milewie-Rączkach i Pęczkach-Kozłowie; trzy z 1899 Mosakach Rukle, Mosakach Starej Wsi i Żbikach-Kierzkach (wygięty przez czas, stojący w szczerym polu, gdzie kiedyś biegła droga dworska).
Niewiele jest krzyży drewnianych, a najstarszy z nich znaleźć można w Żbikach-Gawronkach (wystawiony ponoć na polecenie księżnej Czartoryskiej). Najmłodszy, misyjny (jednakże z pasyjką, czego się praktycznie nie spotyka wśród krzyży misyjnych), z ubiegłego roku, wystawiono przy kościele w Krasnem.
Niewielką ilość kapliczek (zaledwie kilkanaście) rekompensują jakże piękne: w Krasnem (o rzadko spotykanej walcowatej bryle z pierwszej połowy XIX w.); w Mosakach Starej Wsi (brak informacji o dacie jej wybudowania, posiada charakterystyczny kształt kapliczek budowanych w drugiej połowie XIX w.); w Zalesiu Kraśnieńskim (1935 r.); w Żbikach-Gawronkach (niecodziennej konstrukcji z lat 20. XX w.) i najpiękniejszą w Kozinie, na której umieszczona jest tabliczka skromnej treści: "Boże błogosław 1884 r." Zaliczana do tzw. kapliczek murowanych z wnękami, trójstopniowa, ogrodzona, zwieńczona jest wielospadowym daszkiem, na którym umieszczono nowy krzyż. W jedynej otwartej wnęce frontowej (pozostałe trzy są zaślepione) ustawiono figurkę Matki Bożej z Lourdes.
Jeśli chodzi o figury, warto wymienić dwie. Figurę Pana Jezusa z 1933 r. stojącą w centrum Krasnego oraz figurę Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej z 1935 w Milewie-Szwejkach.
Myślę, że to "zwiedzanie" kraśnieńskich świątków przydrożnych warto zakończyć na kamiennej grocie w parku. Można tylko sobie wyobrazić, jak piękna musiała być stojąca tam kiedyś figura Matki Bożej, skoro została ufundowana przez Krasińskich, którzy na brak funduszy przecież nie narzekali.