Spała... dawne miejsce polowań cara Aleksandra III... była letnia rezydencja prezydentów Rzeczypospolitej... dziś miejsce odpoczynku turystów i nie tylko, miejsce przygotowań olimpijskich, miejsce otulone niepowtarzalnym klimatem spalskich lasów i zabytkowej architektury pamiętającej cara. Do dziś zachowała się większa część tej zabudowy wchodzącej niegdyś w kompleks rezydencjonalny. Większość budynków obecnie spełnia inne przeznaczenie niż pierwotnie i są poddawane odnowie. Jeden budynek jakoś nie miał szczęścia i dziś przedstawia żałosny obraz... willa/pałacyk margrabiego Zygmunta Wielopolskiego - zarządcy Spały i wielkiego carskiego łowczego.

Pałacyk został wzniesiony w latach 1885-1898. W okresie I wojny światowej uległ częściowemu spaleniu, ale po jej zakończeniu odbudowany. Z inicjatywy dwóch pań: prezydentowej Michaliny Mościckiej i marszałkowej Aleksandry Piłsudskiej, w latach 1927-1939 w budynku utworzono sierociniec. Po 1945 r. funkcjonowała w nim klubokawiarnia "Pod Krasnoludkami" goszcząca m.in. medalistów olimpijskich. Po jej likwidacji w latach 90 budynek zabytkowej willi został sprzedany prywatnemu właścicielowi.

Obecnie obiekt jest w bardzo złym stanie technicznym: spalony dach, rosnące już w środku drzewa... Dawna willa margrabiego Zygmunta Wielopolskiego znajduje się w bliskim sąsiedztwie pensjonatu "Dwór Carski" . Prowadzi do niej dróżka odchodząca od ul. Nadpilicznej w prawo przed pensjonatem.

Informacja:

Na przełomie 2015/2016 r. dawny pałacyk margrabiego Zygmunta Wielopolskiego zniknął bezpowrotnie z pejzażu Spały.