Ostrowiec Świętokrzyski w czasie powstania styczniowego był jednym z ważniejszych ośrodków na Kielecczyźnie. Wielu mieszkańców miasta i okolic wzięło aktywny udział w walkach z carskim zaborcą.

W mieście znajduje się dziś kilka miejsc upamiętniających zryw powstańczy z lat 1863-1864. Najstarszym pomnikiem powstańców styczniowych jest żeliwny krzyż na kamiennym postumencie stojący przy kościele św. Michała Archanioła. Obelisk pochodzi z czasów powstania. Według podań powstańcy na kamieniach cokołu ostrzyli szable przed walkami. W 1993 r. na pomniku zamontowano tablicę z napisem: "Obywatelom miasta Ostrowca Świętokrzyskiego, uczestnikom insurekcji 1863-1864, tablicę wmurowano w 130. rocznicę powstania styczniowego".