Historia Wałcza sięga początków XIV w., czasu lokacji miasta. Po zajęciu Ziemi Wałeckiej przez Brandenburgów na przełomie XIII i XIV w. przywilej założenia miasta pomiędzy jeziorami Raduń i Wolcen (ob. Zamkowym) otrzymali 23 kwietnia 1303 r. - z nadania margrabiów Ottona, Konrada i Waldemara - dwaj rycerze Ulrich Schoning i Rudolf Liebenthal. Schoning i Liebenthal utworzyli nowy organizm miejski w pobliżu wcześniejszej wsi Wolczen. Nowe miasto otrzymało m.in. 208 łanów ziemi ornej, łąki, dwa jeziora z wyspami i półwyspem oraz szesnastoletni okres zwolnienia z podatków.

W trakcie lokacji miasta wytyczony został układ zabudowy z rynkiem i wychodzącymi zeń ulicami. Na uboczu, na półwyspie Jeziora Wolcen powstał zamek będący siedzibą właścicieli miasta. Wytyczony w średniowieczu układ urbanistyczny przetrwał do dziś, przechodząc pewne korekty zabudowy miasta, na który wpływ miały zawirowania związane z wojnami i ze zmianami władców Ziemi Wałeckiej. W XVIII w. dawne drewniane budownictwo zaczęły zastępować murowane domy. Dzisiaj większość zabytkowej zabudowy pochodzi z okresu XVIII-pocz. XX w. Składają się na nie zarówno budynki użyteczności publicznej, jak i kamienice mieszkalne.

W ostatnich latach wałecka Starówka przechodzi rewitalizację. Pięknie odnowiony został dawny rynek (Plac Wolności) oraz ulica Kilińskiego.