Od lat 50. XX w. na obszarze Kotliny Chodelskiej są prowadzone szczegółowe badania archeologiczne, dzięki którym wiadomo, iż od VIII do X w. n.e. istniały tu potężne wczesnosłowiańskie grody. Ich pozostałości można zobaczyć w Chodliku (ówczesny centralny punkt osadniczy, jeden z największych w Polsce, otoczony potrójnymi wałami o blisko 2-kilometrowej długości) i w Żmijowiskach, a także w Kłodnicy i Podgórzu. Stanowią one niezwykły krajobraz kulturowy i przyrodniczy, na bazie którego powstało tzw. otwarte muzeum tematyczne, nazwane Muzeum Dawnych Słowian.

Placówka opracowała i zagospodarowała szlak terenowy "Grodziska nad Chodelką", a obecnie, przy częściowo zrekonstruowanym grodzisku w Żmijowiskach, organizuje Ośrodek Archeologii Doświadczalnej. Jego zadaniem jest prezentowanie zwiedzającym życia naszych przodków, m.in. przygotowywanie na ognisku w glinianych garnkach dawnych posiłków, wyrób narzędzi i naczyń ceramicznych (ręczne lepienie i wypalanie w prostych paleniskach), czy sposoby wytopu żelaza z miejscowej rudy darniowej. Od 2004 r. takie pokazy, nazwane Warsztatami Archeologii Doświadczalnej, były prowadzone w lipcu w gospodarstwie agroturystycznym "Kuliska" w Bielsku koło Chodlika, a od 2008 r. mają być urządzane na terenie grodziska w Żmijowiskach. W ich trakcie można spróbować np. polewki z łobody, tłókna (tłuczone ziarna z olejem, miodem i przyprawami), czy też kaszy jaglanej z suszonymi śliwkami, jabłkami i miodem.

Co roku, w końcu maja, w Chodliku jest organizowany festyn, znany jako Majówka Archeologiczna. W czasie jego trwania odtwarza się życie mieszkańców wczesnosłowiańskiej osady - rzemieślników i wojów. W zrekonstruowanych namiotach trwają pokazy obróbki bursztynu, ręcznego filcowania wełny oraz wyrobu ceramiki. Prezentacja dawnych tańców odbywa się przy dźwiękach dawnej muzyki wygrywanej na replikach wczesnośredniowiecznych instrumentów.