Panny jak kosze kwiatów

W czasie tzw. drugiej wojny północnej (1700-1721) wsie w okolicach Poznania uległy wyludnieniu na skutek przemarszów wojsk i wielkiej epidemii cholery. W 1719 r. władze miasta sprowadziły do swoich opustoszałych włości pierwszą grupę osadników niemieckich z Bambergu, których ulokowano we wsi Luboń. Do połowy XVIII w. do podpoznańskich wiosek przybyło ok. 500-600 osób, których sąsiednia ludność polska zwała Bambrami. Jedynym warunkiem, jaki stawiano kolonistom, było pisemne zaświadczenie o tym, że są wyznania katolickiego.

Początkowo przybysze czuli się nieswojo w całkowicie polskim otoczeniu, a i Polacy podchodzili do nich z dystansem. Płaszczyzną porozumienia okazał się Kościół. W ciągu ok. 100 lat potomkowie bamberskich osadników ulegli całkowitej asymilacji językowej, co dla socjologów jest swoistym "cudem polonizacyjnym". Do ostatecznej identyfikacji narodowej doprowadził ich... Bismarck, rozpoczynając swój osławiony Kulturkampf. Podobnie jak na Pomorzu, gdzie walka Żelaznego Kanclerza z Kościołem katolickim pchnęła Kaszubów na stronę polskości, tak i tutaj Bambrzy solidarnie stanęli w jednym szeregu z rodowitymi Polakami w obronie swojej wiary. Mimo to zachowali pewne odrębne zwyczaje, a zwłaszcza przepiękny odświętny strój kobiecy, którego elementem rozpoznawczym jest wysoki kornet upleciony ze sztucznych kwiatów, piór i wstążek.

W 2003 r. na Chwaliszewie, w sąsiedztwie Muzeum Etnograficznego, zbudowano osobne Muzeum Bambrów Poznańskich. Inicjatorem tego przedsięwzięcia było Towarzystwo Bambrów Poznańskich, które zgromadziło tutaj pokaźny zbiór najróżniejszych pamiątek i zabytków. Częścią stałej ekspozycji muzeum jest zrekonstruowana typowa chata bamberska z wyposażeniem. Od 1996 r. towarzystwo organizuje również coroczne Święto Bamberskie na Starym Rynku przy fontannie Bamberki, obchodzone zawsze w pierwszą sobotę po 1 sierpnia, na pamiątkę zawarcia pierwszego kontraktu między władzami Poznania i osadnikami przybyłymi do Lubonia. W czasie święta można podziwiać stroje bamberskie, posłuchać kapeli podwórkowej, kupić szneka z glancem lub pyry z gzikiem, spróbować swoich sił w gwarze poznańskiej, noszeniu wody na szuńdach, zagrać w zośkę albo przejechać się bryczką po rynku w towarzystwie pięknej Bamberki.

Muzeum Bambrów prowadzone przez społeczników zaprasza zwiedzających w sezonie letnim w piątki i soboty w godz. 10.00-14.00 lub poza sezonem po wcześniejszym umówieniu, tel. 0 603 645 162 (wstęp bezpłatny).