Dwukondygnacyjny budynek wzniesiono w 1828 r. pomiędzy połączonymi miastami Częstochową i Częstochówką. Na parterze ratusza znajdowały się biura, a piętro przeznaczone było na mieszkania, m.in. prezydenta miasta. W prawym pawilonie (nieistniejącym) mieściło się więzienie, w lewym odwach wojskowy i mieszkania oficerskie.

Obecnie w ratuszu ma swoją siedzibę Muzeum Częstochowskie - prezentowane są tu wystawy stałe i czasowe, m.in. Dzieje miasta Częstochowy oraz Gabinet wybitnych Częstochowian. Inna atrakcja obiektu, wieża ratuszowa, dostępna jest dla zwiedzających i stanowi doskonały punkt widokowy na miasto i okolice.