Zamek Królewski - renesansowy z elementami gotyckimi - powstał w trakcie gruntownej rozbudowy budowli z XIV w., prowadzonej etapami na zlecenie Zygmunta I Starego: skrzydło zachodnie 1502-1507, skrzydło północne - 1507-1516, skrzydło wschodnie - 1524-1529, skrzydło południowe i bramne - 1530-1536. Po pożarze został przebudowany w latach 1599-1603. W 1609 król Zygmunt III Waza przeniósł ostatecznie stolicę z Krakowa do Warszawy - zamek opustoszał i zaczął niszczeć.

Po trzecim rozbiorze Polski (1795) zamek przebudowano na koszary austriackie (od zachodu dobudowano szpital wojskowy, wykorzystując m. in. dawne kuchnie królewskie). Po odejściu wojsk austriackich (1905) przystąpiono do długotrwałej rekonstrukcji zamku. Tempo prac wzrosło po odzyskaniu niepodległości, a potem po 1945 r.

Zamek jest budowlą dwupiętrową, pięcioskrzydłową, rozmieszczoną wokół nieregularnego dziedzińca krużgankowego (na trzeciej kondygnacji okapy podpierają wysokie, smukłe kolumny). Od wschodu znajduje się charakterystyczny ryzalit, tzw. Kurza Stopa oraz wieże: od północnego zachodu - Sobieskiego, od północnego wschodu - Zygmunta III, od wschodu - Duńska i od południa - Senatorska. W zamku po licznych przebudowach zachowały się częściowo dawne dekoracje, np. renesansowe malowidła, słynny strop w sali Poselskiej, barokowe sztukaterie. W podziemiach skrzydła zachodniego (kuchnie królewskie) zachowała się kaplica NMP, zwana też kaplicą św. Feliksa i Adaukta - kamienna romańska rotunda (X/XI w.), jeden z najstarszych elementów zamku wawelskiego. Obecnie na zamku mieści się Muzeum - Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu. Do zwiedzania udostępniono m. in. Prywatne Apartamenty Królewskie, Sale Reprezentacyjne, Skarbiec, Zbrojownię. Można obejrzeć wspaniałą kolekcję arrasów, wyroby złotnictwa, kolekcje porcelany i in.

Zamek Królewski na Wawelu
Wawel 5, tel. 012 422 51 55, 422 61 21
www.wawel.krakow.pl