Porównanie Pyrzyc do słynnego francuskiego Carcassonne może wydawać się trochę przesadzone, bo z przedwojennej zabudowy tego miasteczka, zniszczonej prawie doszczętnie w trakcie walk niemiecko-rosyjskich w lutym 1945 r., przetrwały tylko dawne mury obronne i dwa kościoły. Z drugiej strony jednak na tle kilku innych miast zachodniopomorskich, w których zachowały się średniowieczne obwarowania, mury i baszty w Pyrzycach wydają się najbardziej imponujące.

Budowę fortyfikacji pyrzyckich rozpoczęto tuż po lokacji miasta przez księcia Barnima I w 1263 r. i ukończono na początku XIV w. Główny ceglany mur obronny, w niektórych miejscach wzniesiony na kamiennej podmurówce, miał ok. 1500 m długości i ok. 7-9 m wysokości. Prawdopodobnie na jego szczycie umieszczone były tzw. hurdycje, czyli wysunięte drewniane ganki obronne, z których można było razić przeciwników zarówno na wprost, jak i pionowo w dół. Co 27 m w murze znajdowały się tzw. czatownie, czyli prostokątne lub, rzadziej, półokrągłe baszty, nieznacznie wysunięte poza lico muru i otwarte do wnętrza miasta. Przed murem wykopano szeroką na kilkanaście metrów fosę, a przed nią usypano wał ziemny (dzisiaj biegnie po nim ul. Wały Chrobrego), który poprzedzono drugą, węższą fosą.

Od strony południowej i zachodniej obronę miasta wzmacniały dwa jeziora i stawy młyńskie. W ciągu XV i XVI w. w związku z wprowadzeniem do walki broni palnej nadbudowano dwie bramy miejskie, tj. Bańską i Szczecińską i wyposażono je w wysunięte przedbramia (rozebrane w połowie XIX w.), a kilka otwartych baszt przebudowano na wysokie wieże. Dalszy rozwój broni palnej sprawił, że już w XVII w. średniowieczne obwarowania straciły swoje znaczenie militarne i stopniowo zaczęto je wykorzystywać do różnych, czasami dosyć niecodziennych celów. Ostatni raz średniowieczne mury broniły miasta w 1945 r., kiedy to Pyrzyce, leżące na drodze do Szczecina, były przez miesiąc szturmowane przez Armię Czerwoną. Mimo ogromnych zniszczeń wojennych w samym mieście mury przetrwały ten kataklizm w dosyć dobrym stanie, a po wojnie dwukrotnie poddano je rekonstrukcji i konserwacji.

Obecnie najlepiej zachowany i najłatwiej dostępny jest odcinek północno-zachodni i północno-wschodni, ciągnący się wzdłuż ul. 2 marca (dzień zdobycia Pyrzyc przez Rosjan) i ul. Henryka Dąbrowskiego. Wśród kilkudziesięciu zachowanych półbaszt i czatowni warto zobaczyć 6 wież rozbudowanych w XV i XVI w.: Baszta Mnisza (w pobliżu nieistniejącego klasztoru), Bluszczowa albo Śpiącej Królewny, Prochowa (zwana dawniej Ważniakiem), Lodowa (bo w jej piwnicach pewien rzeźnik urządził sobie lodówkę), Więzienna albo Sowia i wreszcie Pijacka. Nazwa tej ostatniej pochodzi od tego, że w okresie nowożytnym mieściła się w niej...izba wytrzeźwień! Przyłapanego w stanie wskazującym na spożycie delikwenta zamykano w pomieszczeniu na parterze, po czym następnego dnia rezydujący na piętrze pachołkowie miejscy wymierzali mu na pożegnanie chłostę. Atrakcją jest dobrze zachowany wykusz ustępowy dla straży w pomieszczeniu górnym i dosyć kunsztowna elewacja, którą od zewnątrz i od wewnątrz ozdobiono gotyckimi blendami.